Amonyak, nitrit ve nitrat genellikle balık dışkısının parçalanmasıyla açığa çıkan yan ürünlerdir. Suda belli oranları aşmaları balıklar için zehirlidir. Bu maddeler sudaki yararlı bakteriler tarafından 3 aşamada bitkiler için faydalı olan nitrata çevrilir.
- İlk olarak dışkılar ve yenmemiş yemlerin parçalanmasıyla amonyak açığa çıkar.
- Amonyak balıklar için oldukça zehirlidir ve sudaki bakteriler tarafından nitrite çevrilir.
- Nitrit de balıklar için zehirlidir ve sudaki bakteriler tarafından nitrata çevrilir.
Nitrat, amonyak ve nitrit kadar zararlı değildir. Bitkilerin ve alglerin gelişmesini sağlar. Az miktarda amonyak ve nitrit bile balıklar için toksik olduğundan çoğalmaları engellenmelidir. Haftalık kısmi su değişimleri yaparak, sudaki nitrat miktarı kontrol altında tutulmalıdır. Amonyak ve nitritten tamamen kurtulmak için azot döngüsü tesis edilmelidir.
Biyolojik Filtreleme
Bakterilerin amonyak ve nitriti, balıklar için daha az zararlı olan nitrata dönüştürmesine biyolojik filtrasyon denir. Bu doğal filtrelemenin tam olarak gerçekleşmesi için, klasik yöntemler kullanılacak olursa akvaryum kurulumundan yaklaşık iki ay geçmiş olmalıdır. Bakteri başlatıcı ürün kullanılacak olursa, birkaç haftada tamamlanabilir. Bakterilerin yerleşebileceği özel bölümler bulunduran biyolojik filtreler mevcuttur. Biyolojik filtrenin içinde uygun ortamı bulan bakteriler daha büyük bir koloni oluşturur ve daha etkili olur.
Akvaryumun aşırı dolu olması ve dışkının çoğalması halinde biyolojik filtreler de yeterli olmaz. Balıkların zehirlenmemesi için mevcut akvaryum kapasitesi ile orantılı miktarda balık bulundurulmalıdır. Düzenli aralıklarla sudaki amonyak ve nitrit seviyesinin ölçülmesi de unutulmamalıdır.
Akvaryum kurulumundan sonra yararlı bakterilerin istenen popülasyona ulaşması uzunca bir süre aldığı için az sayıda balıkla başlamak daha uygun olacaktır. İlk balıklarınızı nispeten dayanıklı türlerden tercih edin ve balık sayısını yavaş yavaş arttırın. Mevcut balık türlerinize uygun akvaryum bitkileri ile kendi kendini temizleyen dengeli bir ekosistem kurabilirsiniz.
Bitkiler sadece sudaki nitratı azaltmakla kalmaz, yavru balıkların korunmasına da imkan verir. Bitkilerin arasına saklanan yavrular, yetişkin balıklara yem olmaktan biraz olsun korunur. Yani akvaryumdaki yavru balık kayıpları azalır.
Yayılarak zemini tamamen kaplayan, su üstünde yüzen ve dekolara tutturularak yetiştirilebilen birçok farklı akvaryum bitkisi vardır. Bunlardan loş ışıkta yaşamaya müsait olanlar ekstra CO2 sistemine ihtiyaç duymaz. Bunu dikkate alarak tür seçimi yapmanızı tavsiye ederiz.
Sık Sorulan Sorular
Suda nitrat fazlalığı olmaması için en ideali akvaryum bitkileri bulundurmaktır. Bitkiler sudaki nitratı absorbe ederek, nitrat konsantrasyonunu azaltır. Bu doğal çözüm ile beraber haftalık kısmi su değişimleri yapmak, sudaki nitrat miktarının limit içinde kalmasını sağlayacaktır.