Balık Bakımında Yapılan 10 Hata

Hobiye yeni başlayan arkadaşlara bir rehber olması ve benzer hataların yapılmaması için akvaristlerin en çok yaptıkları hataları balık bakımında yapılan 10 hata başlıklı yazımızda ele aldık. Bu hataları

• Musluk suyunun doğru şekilde kullanılmaması,
• Akvaryum azot döngüsünün tesis edilmemesi,
• Çok az su değişimi yapılması ve dip çekiminin ihmal edilmesi,
• Akvaryum suyunun tamamının değiştirilmesi,
• Tüm filtre süzgeçlerinin çıkarılıp musluğun altında yıkanması,
• Akvaryum kapasitesinin aşılması, yani olması gerekenden fazla canlı bulundurulması,
• Balıkların aşırı beslenmesi,
• Balıkların ihtiyaçlarının bilinmemesi ve uyumlu olup olmadıklarının araştırılmaması,
• Akvaryumun gece lambası olarak kullanılması ve
• Karşılaşılan ilk problemde alvaryumun ilaçla doldurulması olarak özetleyebiliriz.

1) Musluk Suyu Kullanımı

Musluk suyunda bulunan klor insanlar için problem değildir. Ancak akvaryum canlıları için klorun anlamı ölüm cezasına çarptırılmaktır. Klordan kurtulmak için suyu minimum 24 saat dinlendirin ya da  su düzenleyici ürünler kullanın.

Klor musluk suyundaki tek tehlike değildir. Suda amonyak ve nitrit de bulunabilir. Bu durumda ya su kaynağı değiştirilmeli ya da katkı maddeleri kullanılmalıdır.

Suyun pH değeri çok yüksek ya da çok düşük olabilir. Suda ağır metaller ve büyük oranda nitrat bulunabilir. Nitratın fazla olması yapılan kısmi su değişimlerini de anlamsız hale getirir. Böyle bir su kaynağı için yapılabilecek en iyi şey RO filtre bulundurmaktır.

2) Akvaryum Azot Döngüsü

Balık dışkısının suyu kirlettiğini ve hastalıklara sebep olmadan temizlenmesi gerektiğini bildiği halde, azot döngüsünün farkında olmayan birçok akvaryum sever vardır. Balıklar her gün suyu kirlettiği halde biz her gün su değişimi yapmayız. Peki balıklar kirlenen suda yaşamını nasıl sürdürür? Azot döngüsü sayesinde.

Azot döngüsü zamanla gelişen doğal bir çevrimdir. Akvaryumdaki yararlı bakteriler balık dışkısıyla açığa çıkan amonyağı tüketerek önce nitrite daha sonra da nitrata çevirir. Nitrat, amonyak ve nitrit kadar tehlikeli değildir. Genellikle 30-40 ppm (milyonda 30-40) olana kadar balıkları zehirlemez. Tabii discus gibi hassas türler için daha az miktarda olması gerektiğini söylemeden geçmeyelim.

Akvaryumda azot döngüsü tesis edilebildiyse, suda hiç amonyak ve nitrit bulunmaz çünkü yararlı bakteriler tarafından nitrata çevrilirler. Tahmin edeceğiniz üzere, bu döngünün neticesinde sudaki nitrat miktarı artar. Düzenli kısmi su değişimleri yapılarak nitrat miktarı kabul edilebilir limitler dahilinde tutulmalıdır.

Ancak yeni kurulan akvaryumda bu yararlı bakteriler sınırlı sayıdadır. Beslenip sayılarının çoğalabilmesi için suya, çalışır durumdaki bir filtreye ve amonyağa ihtiyaç vardır. Döngünün tamamlanması, yani bakteri kolonisinin yeterince çoğalması, 4 ile 8 hafta arasında değişiklik gösterir. Tamamlandığında akvaryumunuz balıklarınız için güvenlidir.

Birçok akvaryum sever, içinde hiçbir canlının bulunmadığı bir akvaryumu 1-2 ay çalıştırmak istemez. Bazılarımıza zalimce gelse de plati gibi dayanıklı bir balığı akvaryuma koyarak azot döngüsünü başlatabilirsiniz. Uygulamanın doğruluğu tartışılabilir ancak kullanılan bir yöntemdir. Eğer 1-2 ay bekleyemeyecek kadar sabırsızsanız bakteri başlatıcı kültürlerle süreyi 1 haftaya düşünebilirsiniz.

3) Kısmi Su Değişimi ve Dip Çekimi

Filtreniz ne kadar iyi olursa olsun akvaryum suyunda nitrat birikecektir. Artan nitrat miktarıyla baş edebilmenin tek yolu kısmi su değişimi yapmaktır. Biyolojik atık ne kadar az olursa olsun haftada bir defa su değişimi yapmalısınız. Aksi belirtilmedikçe %20-25 su değişimi yapmak gerekir.

Tabii suyu bir kova ya da kapla akvaryumdan boşaltmayacaksınız. Dip süpürgesi ile hem akvaryumun dibinde biriken artıkları toplayın hem de istediğiniz miktarda suyu boşaltın. Aksi halde uzun süre temizlenmeyen artıklar amonyak, nitrit ve nitrat miktarında ani artışlara sebep olur.

4) Suyun Tamamını Değiştirmek

Su değişimi yaparken 24 saat içinde yarısından fazlasını değiştirmeyin. Bakteri kolonisi için zararlı bir harekettir. Daha önemlisi balıklarınız pH şokuna uğrayabilir. pH suyun asit ya da alkali seviyesidir. Suyun asidik olması yumuşak olduğunu, alkali olması sert olduğunu gösterir. Balıklarınızın yaşayabildiği pH aralığı geniş olabilir. Zaten sorun bu değildir. Asıl sorun pH değerindeki ani değişimlerdir. En basitinden strese sebep olur. Ölüme sebebiyet verecek kadar ciddi bir konudur.

Musluktan aldığınız suyun pH değeri 24 saat dinlendikten sonraki pH değerinden çok farklı olabilir. Kendi evimdeki musluk suyunu örnek verebilirim. Musluktan aldığımda suyun pH değeri 7.5 iken, dinlendikten sonraki pH değeri 8.5’tir. Bunun tam tersi de olabilir.

Akvaryum suyunun pH değeri birden değişmemelidir. 24 saat içindeki değişim en fazla 0.3 olabilir. Buradan kısmi su değişimlerinin neden azar azar yapılması gerektiğini daha iyi anlamış olmalısınız. Büyük miktarda su değişimi yapmanız gerekiyorsa bunu günlere bölerek yapın. Hepsini bir defada yapmanızı kesinlikle tavsiye etmem.

5) Filtre Süzgecinin Temizliği

Yararlı bakterilerin çoğu filtrenin içinde yaşar. Karbon filtrenin süzgeci suyu tertemiz ve kokusuz yapabilir. Ancak filtre bulundurmanın asıl sebebi yararlı bakteri kolonisine ev sahipliği yapmasıdır.

Bakteriler filtre süzgecini mesken edinir. Kurulu azot döngüsünün sekteye uğramaması için filtre süzgeci dikkatli bir şekilde temizlenmelidir. Süzgeci dip çekimi ile boşalttığınız suyun içinde temizleyin. Topladığı kiri nazikçe temizlemek yeterlidir. Musluk suyunun altında temizlemek yanlış olur. Çünkü musluk suyundaki klor bakterileri öldürür.

Çift süzgeçli filtre kullanılırsa temizliği daha kolay olur. Her hafta süzgeçlerden birini temizlemek, bakteri kolonisinin ciddi kayıplara uğramasına engel olur.

6) Balıkların Akvaryuma Koyulması

Yeni birçok akvarist akvaryumunu balıkla doldurmak için sabırsızlanır. 40 tane lepistes balığını 80 litrelik bir akvaryuma koyabilirsiniz. Bunun doğru olup olmadığını kendinizi düşünerek karar verin. Yüzlerce insanla aynı evde yaşamak ister misiniz? Her odası kirli ve havası zehirli bir ev… Nitrat zehirlenmesi de tam olarak bu sebeple olur. Çok sık su değişimi yaparak nitrat zehirlenmesini önlemeye çalışabilirsiniz. Yine de balıklarınızı stresten ve beraberinde getireceği hastalıklardan koruyamazsınız. Öyleyse en iyi yöntem, akvaryumda bulunabilecek canlı sayısına dikkat etmek ve akvaryum kapasitesini aşmamaktır.

Bir diğer husus balıkların akvaryumla buluşturulmasıdır. Akvaryumcudan su dolu poşetle eve getirdiğiniz balıkları öylece akvaryuma bırakmayın. Onları önce akvaryumun su sıcaklığına ve kimyasına alıştırmalısınız. Bunun için 15-20 dakika su dolu poşeti akvaryumunuzda yüzdürün. Su sıcaklıklarının eşitlendiğini düşünüyorsanız, şırınga ya da kap yardımıyla akvaryumdan aldığınız suyu poşetin içine yavaş yavaş boşaltın. Bu sayede balıklarınız su kimyasına da alışmış olur. Poşetteki suyun çoğu akvaryum suyu olduğunda balıklarınızı akvaryuma bırakabilirsiniz. Ancak poşetteki suyu akvaryuma karıştırmayın, aksi halde hastalık taşıyabilirsiniz. Balıklarınızı kepçeyle alın ve nazikçe akvaryuma bırakın. Sonrasında akvaryum aydınlatmasını kapatarak balıklarınızın akvaryuma alışmasını kolaylaştırın.

7) Balıkların Beslenmesi

Balık ölümlerinin en yaygın iki sebebi zehirlenme (amonyak,nitrit,nitrat) ve aşırı beslemedir. Balıklar, kediler ve köpekler gibi değildir. Her zaman açmış gibi görünürler, çünkü doyma hisleri yoktur. Aksi belirtilmedikçe 2-3 dakika boyunca ve balıklarınızın yiyebildiği kadar yem verin. Yenmemiş yemleri akvaryumdan çıkartmayı unutmayın. Aksi takdirde sudaki amonyak ve fosfat miktarında ani artışlar yaşanır.

8) Balık Uyumu

Her balığın farklı ihtiyaçları vardır. Kuracağınız karma akvaryumun her bir balığın ihtiyaçlarını karşılayabiliyor olması gerekir. Seçeceğiniz balıkların aynı akvaryumda yaşayabilmesi için ortak özelliklerinin olması ve birbirleriyle uyumlu olmaları gerekir. Balıklarınızı seçerken kendinize sormanız gereken bazı sorular vardır.

• Balıklarım ne kadar büyüyecek?
• Hangi sıcaklıkta yaşayabilirler?
• Yalnız yaşadıklarında mı, sürü oluşturduklarında mı mutlu olurlar?
• Su sertliği ve pH değeri ne olmalıdır?
• Barışçıllar mı, agresifler mi?
• Erkek dişi oranı ne olmalıdır?
• Seçtiğim türler için minimum akvaryum büyüklüğü nedir?​

Örnek vermek gerekirse; japon balığı ile lepistes balığını aynı akvaryumda besleyemezsiniz çünkü japon balığı soğuk su balığıdır, lepistes balığı ise tropik balıklardandır ve daha sıcak suya ihtiyaç duyar. İki beta balığı erkeğini aynı akvaryuma koymak büyük bir hatadır, çünkü öldüresiye bir kavganın içine girerler. Bir astronot balığı aldığınızda 3-4 santimetre olabilir ancak nihayetinde 30-35 santimetre boya ulaşır. Çoğu ciklet balığı agresif karakterlidir ve erkek dişi oranına dikkat edilmelidir. Neon tetra sürü oluşturduğunda mutlu olur ve akvaryumda en azından 6 tane neon tetra bulundurulmalıdır. Tetrazon kuyruk yiyen bir balıktır. Uzun kuyruklu ve yavaş yüzen bir balıkla aynı akvaryuma koyulacak olursa bu balığın kuyruğunu ısırarak yaralar.

9) Akvaryum Aydınlatması

Balıkların da dinlenmeye ihtiyacı vardır. Akvaryum aydınlatmasını gece lambası gibi kullanırsanız uyumak için vakit bulamazlar. Aydınlatmayı 12 saatten uzun süre açık tutmamanızı öneririm. Aksi halde yosun problemi de yaşarsınız. Işığı açıkta unutuyorsanız, otomatik devreye giren aydınlatma edinmenizde fayda vardır.

10) İlaçların Kullanımı

İlaç kullanımı en son çare olmalıdır. Eğer balığınız hastaysa muhtemelen su kirliliği yaşıyorsunuzdur. Suda amonyak ve nitrit vardır ya da nitrat miktarı tehlikeli boyuttadır. Balığınızda mantar, bakteriyel enfeksiyon ya da parazit varsa ilk yapmanız gereken su değerlerini kontrol etmektir.​ Hastalık ne olursa olsun, hemen kısmi su değişimi yapmaya başlayın. Tatlı su balıklarınız az miktarda tuzdan rahatsız olmuyorsa akvaryum tuzu kullanın. Örneğin lepistes balığı için her 5 litre suya 1 çay kaşığı tuz atın. Buharlaşan suyu tamamladığınızda tekrar tuz atmayın.

Birçok hastalık ilk evrelerinde kısmi su değişimi ve akvaryum tuzu kullanılarak tedavi edilebilir. Hem ilaçların yan etkileri de olabilir. Örneğin bakır içeren ilaçlar salyangozlar ve karidesler için ölümcüldür. Kullandığınız ilaç yararlı bakterileri öldürüyor olabilir. Bu durumda amonyak zehirlenmesi yaşanır. Belki de hastalığın öldürebileceğinden daha fazla balığı kaybedersiniz.

Hasta bir balığınız varsa onu ayrı bir karantina akvaryumu içine koyun. Bu sayede hastalık diğer balıklarınıza da bulaşmamış olur. Gerekli görürseniz ilaç kullanın. İlaç seçiminde yan etkilerinin bilincinde olun.

Balık Bakımında Yapılan 10 Hata yazısının sonuna gelmiş bulunuyoruz. Facebook hesabınızı kullanarak ya da sitemize üye olarak yazılarımıza yorum yapabilir, bildiklerinizi paylaşabilirsiniz. Sitemizin forum kısmında merak ettiklerinizi sorabilir, mağaza kısmında alışveriş yapabilir ve sosyal gruplara katılarak diğer üyelerimiz ile sohbet edebilirsiniz.