Üretim yapmak birçok akvaristin en büyük tecrübelerinden biridir ve oldukça heyecan verir. Bazen doğal türlerden farklı fiziksel özelliklere sahip nesiller elde etmek için, bazen de para kazanmak için yapılır. Nadiren de olsa nesli tehlike altında olan türleri çoğaltmak için yapıldığı görülür. Ancak çoğu zaman amaç sadece süs balığı üretimi yapmanın keyfine varmaktır.
Tabii süs balığı üretimi yapmadan önce, ilgili tür hakkında araştırma yapmak gerekir. Örneğin akvaryumdaki erkek-dişi oranı çoğu türde önem arz eder. Bunun için cinsiyet ayrımı yapabilmek gerekir. Yetişkin balıkların kimisi yavrularına bakarken, kimisi yavrularını yer. Yavrularını yiyen balıkları üreme gerçekleştikten sonra başka bir akvaryuma almak gerekir. Örneğin çoğu ciklet balığı kendi yavrularını büyütürken, japon balığı izin verilecek olursa kendi yumurtalarını yer. Lepistes balığını üretmek için özel bir çaba göstermeye gerek yokken, tetra balığı üretebilmek için doğada üreme döneminde görülen mevsimsel değişikliklerin akvaryumda taklit edilmesi gerekir.
Cinsiyet ayrımı yapmak, özellikle de yavru balıklarda, her zaman kolay değildir. Çoğu türde yavru erkek ve dişi balıklar arasında fark yoktur. Eş edinen balıklarda çok sayıda yavru balık alıp, büyüyüp kendi aralarında eşleşmelerini beklemek en iyi tercihtir. Çünkü yetişkin balıkların bir araya getirilmesi, farklı cinsiyetten olsalar bile, çatışmalara neden olabilir. Dememiz o ki, farklı cinsiyetlerde iki yetişkin balığın bir araya getirilmesi uyumlu bir eş olacakları anlamına gelmez.
Lepistes, moli ve plati gibi canlı doğuran balıklarda dişi oranı daha fazla olmalıdır. Akvaryumdaki her erkek balık için en azından 2-3 tane dişi olması tavsiye edilir. Sebebi erkek balığın hiç bitmeyen üreme isteğidir. Sürekli olarak dişi balıkları takip ve taciz eder. Bu durum dişi balıklarda strese neden olur. Dişi sayısının daha fazla olması, her bir dişinin daha az strese maruz kalmasını sağlar.
Çoğu Afrika cikleti kendine harem kurar. Örneğin prenses, frontoza ve tropheus gibi popüler türlerin erkekleri çok sayıda dişisi olsun ister. Küçük bir akvaryumda birden fazla erkek bulundurulmamasında fayda vardır. Çatışmaların çabuk son bulması için akvaryumda çok sayıda saklanma alanı olmalıdır.
Akvaryum Balık Üretimi
İlk defa balık besleyecekseniz, anlattıklarımızdan sonra süs balığı üretimi gözünüze zor görünmüş olabilir. Ancak sabırlı olduğunuz ve balıklarınızın bakımına dikkat ettiğiniz sürece başarılı olmamanız için pek bir sebep yok.
Süs balığı üretimi daha anlaşılır olması için iki kategoriye ayrılabilir. Bu kategorilerden birinde yavrularını canlı olarak dünyaya getiren balıklar vardır. Diğer kategoride ise yumurta dökerek üreyen balıklara yer verebiliriz.
Hobiye ilk defa başlayacaksanız, tüm balıkların yumurta dökerek ürediğini düşünüyor olabilirsiniz. Ancak lepistes, moli, plati ve kılıç kuyruk gibi popüler akvaryum balıklarının yavrularını canlı olarak dünyaya getirdiğini artık öğrenmiş oldunuz. Bu balıkların üretimi oldukça kolaydır. Üremenin tetiklenmesi için suyun sıcaklığını ve pH değerini değiştirmeye gerek yoktur. Adeta tek yapmanız gereken dişi ve erkek balıkları aynı akvaryuma koymaktır. Tabii bu balıkların kendi yavrularını yediğini unutmayın. Bu yüzden doğumdan sonra yetişkin balıkları ayrı akvaryuma alın ya da yavru balıkları yavrulukta yetiştirin.
Canlı doğuran balıkların üretimini yapmanın bir diğer avantajı, yavruların yetişkinlerin birer kopyası olarak dünyaya gelmesidir. Bu sayede bakımları ve beslenmeleri kolay olur. Saklanma iç güdüsüne sahip oldukları için kaçıp saklanabilirler. Ufalanmış yetişkin yemi ile beslenebilirler. Yeter ki yetişkin balık yemi yavruların ağzına sığacak kadar ufalanmış olsun.
Yumurta dökerek üreyen süs balıklarında üretim yapmak çoğu zaman biraz daha zahmetlidir. Japon ve neon balığı gibi türlerde üreme isteğini canlandırmak için, su değerlerinde değişiklik yapmak gerekir. Bu balıklar yumurtalarını yerken, yine yumurtayla üreyen ciklet balıkları yavrularını yetiştirir. Örneğin Afrika cikletlerinin çoğunda, dişi balık döllendikten sonra yumurtalarını ağzında toplar ve yavrular yumurtadan çıkana kadar ağzında kuluçkaya yatırır.
Betta ve gurami cinsi süs balıklarında üreme çok daha ilginçtir. Erkek balık su yüzeyinde baloncuklarla yuva oluşturur. Dişi yumurtalarını bıraktığında erkek balık yumurtaları ağzıyla toplar ve baloncukların içine taşır. Ardından yavru balıklar yumurtadan çıkana kadar yuvasını korur.
Yumurta ile üreyen çoğu balık türünde, dişi balık yumurtalarını belirlediği üreme bölgesine bırakır. Bu yer bir bitki olabileceği gibi, düz bir taş parçası, kumda açılan çukur ya da mağara olabilir ve türe göre değişiklik gösterir.
Süs Balığı Üretimi Genel Bilgiler
Gördüğünüz üzere süs balığı üretimi türden türe büyük farklılıklar gösteriyor. En iyisi beslenecek balık türünün üreme alışkanlıklarını bilmek olacaktır. Tabii bazı genellemeleri her süs balığı için yapabiliriz. Örneğin su temizliğine dikkat etmek, düzenli su değişimleri yapmak, suda amonyak ve nitrit bulunmamasını sağlamak her üretim akvaryumunda olmazsa olmazdır.
Yavrular yetişkin balıklar kadar güçlü olmaz. Ayrıca güçlü akıntı erkeğin yumurtaları döllemesini güçleştirir. Bu sebeplerden üretim akvaryumda güçlü filtre kullanmamak gerekir. Suyun temiz kalması için üretim filtresi kullanılabilir.
Yavru balıkların küçük yem taneleriyle ve yetişkinlere göre daha sık beslenmesi gerekir. Hızlı gelişim göstermeleri için hepçil ya da etçil beslenen türlere canlı yem verilebilir. Otçul beslenen balıklar içinse haşlanmış sebzeler kullanılabilir. Yenmemiş artık yemler akvaryumda bırakılmamalıdır. Aksi halde suyun kirlenmesine neden olurlar. Yavruların büyük bir akvaryumda yem araması çok fazla enerji sarf etmelerine neden olur. Bu durum gelişimlerini yavaşlatacaktır. Bu yüzden başlangıçta nispeten küçük bir akvaryumda beslenmelerinde, büyüdüklerinde yetişkin akvaryumuna alınmalarında fayda vardır.
Mantar hastalığı yumurta dökerek üreyen balıklarda sorun teşkil eder. Döllenmemiş yumurtalara bulaşan mantar sporları, müdahale edilmezse döllenmiş yumurtalara da bulaşır. Bunu önlemek için suya birkaç damla metilen damlatılabileceği gibi, mantarlı yumurtalarla beslenen karidesler de bulundurulabilir.
Umarız yazımız süs balığı üretimi hakkındaki meraklarınızı gidermiştir. En popüler akvaryum balıkları hakkında genel bilgiler vermeye çalıştık. Ancak üretim yapmayı düşünüyorsanız, besleyeceğiniz balık türü hakkında detaylı bilgi edinmenizi tavsiye ederiz.